برکناری عادل‌الجبیر می‌تواند مقدمه‌ای برای گفتگو‌های ایران و عربستان باشد/ الجبیر مدام بر شیپور اختلافات تهران و ریاض دمید

رویداد۲۴ داود هرمیداس باوند با اشاره به تغییر وزیر امور خارجه عربستان سعودی گفت: ریاض طی ماه‌های گذشته به ویژه پس از قتل جمال خاشقچی با مشکلات عدیده‌ای از جمله در عرصه سیاست خارجی روبه‌رو شده بود و فشار‌های زیادی را در سطوح مختلف از جمله ولیعهد سعودی تحمل می‌کرد.

عادل‌الجبیر قربانی بقا و ترمیم وجه پادشاه و ولیعهد سعودی شد

وی ادامه داد: فشار‌ها و بازی روانی ترکیه، قطع همکاری ایالات متحده با ائتلاف یمن، تلاش کنگره برای جلوگیری از فروش تسلیحات به عربستان و پایان دادن به جنگ یمن، ناکامی در عرصه سیاسی و نظامی در یمن و متهم شدن محمد بن سلمان در قتل خاشقچی موجب شده بود تا حکومت عربستان سعودی متحمل فشار‌های زیادی شود که آثار سو بسیاری در عرصه داخلی هم برای این کشور به همراه داشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه وجه عربستان هم در داخل و هم در خارج لطمات زیادی دیده بود، اظهار داشت: در چنین شرایطی باید برای بقا و ترمیم چهره ملک سلمان و فرزندش، محمد بن سلمان، فردی باید قربانی می‌شد و همه تقصیر‌ها و قصور‌ها متوجه او می‌شد. در این خصوص، نوک انگشت اتهامات متوجه عادل الجبیر شد به خصوص اینکه وی از خاندان پادشاهی هم نبود.

همه کاره در عربستان سعودی محمد بن سلمان است

باوند افزود: البته همه کاره در عربستان سعودی محمد بن سلمان است و او تصمیم‌گیر و سیاستگذار اصلی است و مابقی از جمله عادل الجبیر مجری اوامر وی و در بهترین حالت، مشاور محمد بن سلمان هستند.

وی درباره عملکرد عادل الجبیر در مقام وزیر امور خارجه نسبت به ایران تصریح کرد: وزیر امور خارجه هیچ گاه نباید در مقام مخالفت دشمنانه با کشوری ظاهر شود چراکه شرایط همیشه یکسان نیست و لزوم تجدیدنظر در سیاست‌ها و دوری و نزدیکی با کشور‌ها ضرورت پیدا می‌کند؛ بنابراین اگر وزیر امور خارجه مدام در چارچوب در پیش گرفتن سیاست‌های خصمانه حرکت کند، ممکن چرخش کشور‌ها و بهبود روابط ممکن نشود که این مساله را در مورد ایران مشاهده کردیم.

الجبیر مدام بر شیپور اختلافات تهران و ریاض دمید

این دیپلمات اسبق با بیان اینکه عادل الجبیر هرچند قبل از مقام وزارت، سفیر عربستان سعودی در امریکا بود، اما از خرد سیاسی برخودار نبود، خاطرنشان کرد: وزیر امور خارجه نباید هیچ گاه قاطعانه حکم کند و معمولا صحبت‌های او با، اما و اگر همراه است، ولی عادل الجبیر خلاف این رویه معمول عمل کرد. از طرفی، او می‌خواست مجری اوامر محمد بن سلمان باشد و به همین خاطر مدام بر شیپور اختلافات تهران و ریاض دمید در حالی رویکرد وزیر امور خارجه باید برای حس همجواری و بهبود روابط و نه تشدید اختلافات عمل کند آنهم در مورد ایران که از دو قدرت اصلی خاورمیانه است.

باوند با بیان اینکه رویکرد تقابلی عادل الجبیر از خامی و ناپختگی وی حاصل می‌شد، ابراز داشت: وزیر سابق امور خارجه عربستان سعودی شم سیاسی نداشت و صرفا به دنبال خوش خدمتی بود و در نهایت هم قربانی محمد بن سلمان شد.

برکناری عادل‌الجبیر می‌تواند مقدمه‌ای برای گفتگو‌های ایران و عربستان باشد

وی با تاکید بر اینکه با وجود آنکه عادل الجبیر امکان بهبود مناسبات منطقه‌ای میان ایران و عربستان سعودی ممکن نبود، بیان کرد: برکناری عادل الجبیر می‌تواند اقدامی در جهت تعدیل سیاست‌های خارجی نیاز به نسبت به تهران قلمداد شود و مقدمه‌ای برای گفتگو‌های ایران و عربستان سعودی باشد.

این استاد حقوق و روابط بین‌الملل در پاسخ به این سوال که آیا عربستان سعودی در جهت بهبود مناسبات با ایران گام برمی‌دارد؟ یادآور شد: وقتی سعودی‌ها ببیند که در کنگره متهم می‌شوند، سناتور‌ها در جهت قطع فروش تسلیحات بر آمده‌اند و می‌خواهند به سمت کاهش روابط حرکت کند، بی‌تردید مواضع دیگری در پیش می‌گیرند و واکنش‌هایی از خود نشان می‌دهند. گسترش روابطی که طی دو سال گذشته میان عربستان سعودی و روسیه صورت گرفته و در دیدار میان محمد بن سلمان و ولادیمیر پوتین در کنفرانس سران ۲۰ رخداد واکنشی به خاطر همین مسئله است.

باوند اضافه کرد: در این چارچوب ممکن است عربستان سعودی به سمت کاهش تنش با ایران و حتی تعدیل مناسبات و بهبود روابط با تهران حرکت کند تا اینگونه ناخرسندی خودش را از سیاست‌های ایالات متحده نشان دهد. با این حال باید دانست این اقدام عربستان سعودی از روی اجبار است و نه اقدامی مبتنی بر رضایت.

منبع: رویداد24

کلیدواژه: رویداد24 عربستان سعودی برکناری عادل الجبیر محمد بن سلمان روابط تهران ریاض عادل الجبیر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.rouydad24.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «رویداد24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۱۶۸۰۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

معامله ریاض – واشنگتن به مویی بند است/ عربستان نمی تواند از شرط تشکیل کشور مستقل فلسطین بگذرد/ غنی سازی بومی اورانیوم در عربستان؛ خط قرمز قانونگذاران آمریکایی

به گزارش جماران، سایت خبری – تحلیلی المانیتور در تازه ترین گزارش درباره  معامله بزرگ جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده بین عربستان سعودی و اسرائیل نوشت:

پس از جلوگیری از درگیری منطقه ای با جمهوری اسلامی ایران، دولت بایدن اکنون خود را وابسته به توافق آتش بس بین حماس و اسرائیل برای نجات استراتژی خود در خاورمیانه می بیند.

اجزای لازم برای یک پیمان دفاعی تاریخی ایالات متحده با عربستان سعودی تقریبا فراهم شده است؛ توافقی که به عادی سازی روابط ریاض با دولت یهود کمک می کند و بنابراین، امکان جریان متقابل سرمایه و همکاری نظامی را فراهم می کند که می تواند ایران را بیشتر منزوی کند.

فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی روز دوشنبه در نشست مجمع جهانی اقتصاد در ریاض گفت: «در مورد توافقات دوجانبه بین پادشاهی سعودی و ایالات متحده، ما بسیار بسیار به پایان نزدیک هستیم و بیشتر کارها قبلا انجام شده است.» آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز آن را تکرار کرد.

جزییات پیمان مورد نظر آمریکا و عربستان سعودی علنی نشده است. آنچه که از طریق منابع دیپلماتیک به رسانه ها درز داده شده نشان می دهد که این توافق  چیزی شبیه ماده 5 معاهده 1960 ایالات متحده با ژاپن که ایالات متحده را متعهد می کند در صورت حمله به ژاپن از این کشور دفاع کند را در دل خود ندارد . اما احتمالاً فراتر از متن توافق های موجود میان واشنگتن و کشورهای عربی خلیج فارس است که برخی از آنها متحد اصلی غیرناتو واشنگتن محسوب می شوند است. در توافق های فعلی صرفا بندی درباره ضرورت مشورت در مورد گام های دفاعی به چشم می خورد.

با این حال، سنگ بنای مورد نیاز برای دستیابی به موافقت کنگره برای توافق پیشنهادی، عادی سازی عربستان با اسرائیل است که همچنان مبهم باقی مانده است. یکی از خواسته های کلیدی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی،  تعهد رهبران اسرائیل به برداشتن گام های برگشت ناپذیر به سوی تشکیل کشور فلسطین – است که هنوز برآورده نشده است. مقامات آمریکایی می گویند رسیدن به این هدف، مستلزم پایان جنگ در غزه است.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، که با فشار داخلی شدید مواجه است، بیش از آنکه به فلسطینی ها امتیاز بزرگی بدهد، به دنبال پایان دادن به حیات حماس است. نتانیاهو این هفته وعده خود را برای اعزام  ارتش اسرائیل به رفح "با یا بدون" توافق آتش بس تکرار کرد.

دولت بایدن همه راه‌ها را برای جلوگیری از آن انجام می‌دهد، در حالی که فشار بر حماس برای پذیرش فوری آخرین پیشنهاد آتش‌بس را مضاعف می‌کند.

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید روز سه شنبه در پاسخ به این سوال که آیا دولت برنامه B دارد یا خیر، به خبرنگاران گفت: «فقط باید یک توافق وجود داشته باشد. اگر بتوانیم آتش‌بس به دست آوریم، می‌توانیم چیزی پایدارتر به دست آوریم، سپس شاید به درگیری پایان دهیم و با پروژه عادی‌سازی پیش برویم. اما همه این پروسه باید با یک معامله شروع شود.»

به نظر می رسد که دولت بایدن برای به نتیجه رساندن مذاکرات جاری و رسیدن به سنگ بنای معامله مدنظر، از هر گونه اقدام تنش آفرین و تحریک کننده اسرائیل خودداری می کند.  اوایل این هفته، وزارت امور خارجه از تحریم چهار واحد امنیتی اسرائیل که به نظر می‌رسید قوانین بشردوستانه بین‌المللی را به شدت نقض کرده‌اند، خودداری کرد، چیزی که برخی آن را آخرین ژست آشتی‌جویانه در قبال دولت نتانیاهو تعبیر کردند.

بلینکن روز سه‌شنبه برای نزدیک به سه ساعت با نتانیاهو دیدار کرد تا برای  ارسال کمک‌های بشردوستانه بیشتر به غزه و پرهیز از تهاجم ره رفح که رئیس پنتاگون می گوید اسرائیل به اندازه کافی برای آن آماده نیست به او هشدار داده باشد.  یک منبع مطلع در مورد این دیدار گفت که این دیدار برای طرف آمریکایی خوب پیش نرفت، اما جزئیاتی ارائه نکرد.

اکنون همه چیز به دستیابی حماس و اسراییل به یک توافق آتش بس بستگی دارد تا فشار بر دولت اسرائیل را به امید سازش در آینده کاهش دهند.

مقامات پیشین امنیت ملی آمریکا به المانیتور گفتند که به نظر می رسد پیشنهاد بلینکن در اوایل این هفته مبنی بر اینکه ایالات متحده و عربستان سعودی در حال آماده کردن توافقنامه دفاعی دوجانبه خود هستند، با هدف جلب نظر رهبران اسرائیلی بوده است، نه نشان‌دهنده هرگونه پیروزی قریب‌الوقوع برای واشنگتن.

عربستان سعودی مدتهاست که به دنبال دسترسی بیشتر به تسلیحات پیشرفته ایالات متحده، از جمله دفاع هوایی و موشکی، و کاهش کنترل صادرات ایالات متحده بر روی تراشه های پیشرفته مورد استفاده برای توسعه سیستم های هوش مصنوعی بوده است. ممکن است یک توافق دوجانبه موقت به عنوان یکی از راه‌های محدود کردن نفوذ استراتژیک چین بر ریاض تا زمانی که دولت آینده اسرائیل آماده ارائه امتیازاتی به فلسطینیان باشد، تلقی شود.

یکی از مقامات ارشد سابق آمریکایی می گوید که راه‌هایی وجود دارد که می‌توان چنین توافقی را بدون نیاز به تصویب سنا پیش برد.  دولت بایدن در سال 2021 به قطر موقعیت متحد اصلی غیر ناتو اعطا کرد و سال گذشته یک توافق راهبردی گسترده با بحرین امضا کرد که به منامه اجازه دسترسی ممتاز به اشتراک اطلاعات، دفاع موشکی و همکاری در زمینه هوش مصنوعی را داد. یکی از مقامات ارشد کاخ سفید در آن زمان از توافق اخیر به عنوان «الگو»یی برای منطقه یاد کرد.

اما دیگر مقامات سابق امنیت ملی در مورد این گزینه تردید دارند. هر پیمانی که متضمن تضمین‌های دفاعی ایالات متحده و انتقال تسلیحات عمده برای عربستان سعودی باشد، مستلزم کسب مجوز از جانب کنگره است. از سوی دیگر تحقق درخواست محمد بن سلمان برای برخورداری عربستان از پروسه غنی‌سازی کامل هسته‌ای، نگرانی های آمریکا در مورد اشاعه تسلیحات هسته ای را به همره دارد. در غیاب عادی سازی رابطه عربستان با اسرائیل، جمهوری خواهان سنا احتمالاً این توافق را برای ایالات متحده ناکافی می دانند.

جاناتان لرد، مدیر برنامه امنیتی خاورمیانه در مرکز امنیت جدید آمریکا در واشنگتن می گوید: بخش بزرگی از این توافق میان عربستان و آمریکا از  لحاظ سیاسی و استراتژیک مربوط به عادی سازی رابطه ریاض با اسرائیل بود. بدون آن، دولت بایدن احتمالاً باید عربستان سعودی را متقاعد کند که با واگذاری امتیازات اضافی موافقت کند تا شاید بایدن بتواند با دست پرتر اعضای کنگره را با خود همراه سازد. یکی از این امتیازها می تواند  محدودیت های گسترده تر بر همکاری امنیتی عربستان و چین و تعهد عمیق مقامات سعودی برای ادغام نظامی با دیگر شرکای آمریکایی در منطقه باشد.

مقامات سعودی حداقل به طور علنی هیچ نشانه ای مبنی بر اینکه ولیعهد مایل است به چیزی کمتر از تضمین های کامل دفاعی ایالات متحده و راهی برای تشکیل کشور مستقل برای فلسطینیان رضایت دهد، بروز نداده اند. یک مقام منطقه ای آشنا به مذاکرات به المانیتور گفت که پذیرش هر چیزی جز این «برای ریاض بسیار دشوار خواهد بود».